Relacja z obrony Westerplatte w 1939 roku

Z okazji 70. rocznicy wybuchu II Wojny Światowej przygotowaliśmy wyjątkową relację. Na podstawie materiałów historycznych oraz listów westerplatczyków opracowaliśmy opis obrony Wojskowej Składnicy Transportowej na Westerplatte w formie minuta-po-minucie. 1 września o godzinie 4.40 rano rozpoczęliśmy relacja "na żywo". Każdy opis kolejnego wydarzenia pojawiał się o tej godzinie o której miał miejsce przed siedemdziesięciu laty. Relacja została przeprowadzana na platformie mikroblogowej Blip.pl.

1.09.1939

04.40Usłyszeliśmy strzał pistoletu od strony Nowego Portu... pojedyńczy nic groźnego.
04.48Zaczęło się!!! Potężny huk wstrząsnął szybami. Dwa pociski z Schleswig-Holstein eksplodowały w zatoce.
04.49Wszyscy bez słowa zajmują stanowiska bojowe. Kolejne pociski lądują na terenie składnicy.
04.50Pierwsza polska ofiara. Zawiadowca Najsarek wybiegł ze swej placówki prosto na nacierający oddział niemiecki.
04.51Ogień przez kanał od strony Nowego portu, ostrzał artyleryjski ze strony Wisłoujścia, dalszy ostrzał z pancernika.
04.52Sygnał trąbki za murem, Niemcy zaczynają atak. Jesteśmy w pełnej gotowości.
04.53St. strzelec Zameryka otwiera ogień z Wartowni nr II do zbliżających się nieprzyjaciół.
04.54Wartownia nr 1 prowadzi wymianę ognia przy bramie głównej.
04.56Pierwsze natarcie Niemców przez wyłomy w murze.
04.58Niemcy wysadzili bramę kolejową...
05.00Bronimy się, silny opór ze strony naszej załogi nie pozwala się przesuwać wrogowi.
05.10Przez wysadzoną bramę i wyrwę w murze wtargnął pluton pionierów na teren Westerplatte.
05.10Zaskoczony nieprzyjaciel zlikwidowany ogniem RKM przez Ziębę i dwóch strzelców.
05.15Kpr. Kowalczyk i strzelec Uss likwidują wartownię Schupo wiązką granatów.
05.16Podczas odwrotu Kowalczyk ginie, a Uss zostaje ciężko ranny.
05.30Z placówki Prom CKMy skutecznie blokują poczynania Niemców od strony Nowego Portu, a także od strony morza.
05.50Pierwsze natarcie zostało zatrzymane.
05.58Działo 75mm przetoczone na pozycję bojową.
06.04Celny ostrzał 75ątką drugiej strony kanału - Niemcy się stamtąd wycofują.
06.09Robi się spokojniej, sporadyczna wymiana ognia.
06.20Wycofują się!!! Odwrót kompanii szturmowej.
06.30Względny spokój, czas na przegrupowanie naszej załogi.
07.38Znowu strzelają... wznowiony atak artyleryjski...
07.48Odpowiadamy ogniem z działa 75mm w stronę Schleswig-Holsteina .
08.15Koniec ostrzału - zaległa cisza.
08.29Po 15 minutach całkowitej ciszy wznowiony ostrzał.
08.55Wstrzymali ogień artyleryjski.
08.55Ruszyli na placówkę "Prom", to już trzeci szturm.
09.32Chłopaki nie dali rady się utrzymać, placówka "Prom" się wycofuje.
10.05Przerwa w ataku, Niemcy się przegrupowywują.
10.10Znowu ostry ostrzał artyleryjski.
10.30W wartowni nr III ginie od odłamku pocisku przeciwpancernego strzelec Jezierski.
10.40Z pola walki zniesieni lżej ranny por. Pająk i ciężko ranny strzelec Zięba.
11.20Natarcie niemieckie zatrzymane silnym ogniem KMów, ciągła wymiana ognia.
12.33Niemcy się wycofują, to już drugi nieudany atak.
12.50Wznowiony ostrzał artyleryjski.
13.00Działo 75mm zniszczone, po oddaniu 26 pocisków i zniszczeniu wielu gniazd KM.
14.15Koniec ostrzału, czekamy na kolejny szturm.
15.05Desant niemiecki, około 30 żołnierzy wysadzonych od strony basenu.
15.12Przesuwali się w kierunku Wartowni nr 4. Toporowicz kilkoma seriami LKM zlikwidował cały desant.
19.13Pogrzeb Jezierskiego... pochowany przy Wartowni nr III.
19.40Na obchodzie kpr. Rejmer i mat Bartoszak natrafiają na grupę czołgających się Niemców od strony wody.
19.48Nasi zaatakowali ich z ukrycia, zdziesiątkowani Niemcy się wycofują.
23.00Kolejne natarcie, lądem od wschodu i od Nowego Portu przez kanał.
23.07Kpr. Stradomski wyniósł KM na nabrzeże i płaskim ogniem strzelał przez kanał.
23.21Natarcie powstrzymane przez ogień KMów z placówki Przystań.

2.09.1939

01.45Wymiana ognia podczas naszego rozpoznania.
03.00Ogień słabnie, nastaje cisza.
08.00Reorganizacja, przygotowanie do obrony.
11.48Słyszymy jak Schleswig-Holstein ostrzeliwuje Gdynię.
13.05Koszary pod dowództwem kpt. Dąbrowskiego szykują się do obrony.
18.05Nadlatują Sztukasy!!!
18.07Około 50 samolotów zrzuca bomby na niewielki teren Westerplatte.
18.17Piekło... ogień... dym... kurz...
18.30Półgodzinny nalot zakończony, olbrzymie straty...
18.31Wartownia nr 1 - uszkodzony dach, zdmuchnięte worki z piaskiem, wyrwane okna i drzwi.
18.32Wartownia nr 2 - budynek pęka, wielki lej po bombie przed wartownią.
18.33Wartownia nr 4 - uszkodzony dach, drzwi i róg wartowni uszkodzony.
18.34Wartownia nr 5 - zawalony strop, zawalona ściana, zginął dowódca wartowni i 5 innych obrońców.
18.35Podczas bombardowania zginęli: Gębura, Kita, Okraszewski, Perucki...
18.36Podczas bombardowania zginęli również: Petzelt, Piróg, Uss, Zatorski...
18.37W bombardowaniu ginie również ranny Zięba... dostał odłamkiem w głowę oraz Jakubiak i Krzak...
18.50Grupa z placówki Elektrownia wycofuje się do koszar.
19.05Kłótnia o kapitulację pomiędzy Dąbrowskim i Sucharskim.
19.30Grupa pod dowództwem Bieniasza zajęła nowe stanowiska, żeby wypełnić lukę po wartowni nr 5.
19.45Z placówki Przystań zniszczony wróg na Latarni morskiej.
19.55Działon Bieniasza otwiera ogień moździerzowy na przedpole placówki Prom, Niemcy się wycofują.
21.00Atak na placówkę Fort, tory kolejowe, wartownie nr 1 i 2.
21.55Atak odparty.

3.09.1939

00.55Atak od strony bramy kolejowej.
01.10Jednak to tylko fałszywy alarm, nie było żadnego natarcia.
08.45Noc i poranek spokojny, okazyjny ostrzał artyleryjski, uzupełniliśmy zapasy na stanowiskach...
09.45Od strony Nowego Portu słychać dzwony kościelne... dziś niedziela.
10.45Pogrzeb Zięby, ciało złożyliśmy w leju po bombie.
10.59Niemcy zauważyli ruch i wznowili ostrzał.
16.23Kolejna próba desantu od strony basenu.
16.49Atak odparty ogniem KMów z wartowni nr 4.
19.30Nowy posterunek w miejsce zniszczonej wartowni nr 5, obsadzony przez Spławskiego, Malaka, Dejka i 2 innych żołnierzy.
22.30Od godziny prowadzimy sporadyczną wymianę ognia z KMów.

4.09.1939

02.35Policja Gdańska próbowała nas w nocy zaskoczyć, chcieli przeprawić się łodziami rybackimi na Westerplatte - udało się odeprzeć atak.
04.55Ciężki ostrzał artyleryjski, zdaje się, że ze Stogów i z Brzeźna.
08.00Spokojnie, pogoda niepasująca do powagi sytuacji, słońce i pojedyńcze chmury, lekki wiatr.
12.30Zaczyna się ponownie - silny ostrzał od strony morza....
13.05Podczas ostrzału niedaleko Chrula spada nieduży niewypał, pozostałe pociski lądują w morzu.
15.25Ostrzał nadal trwa.... Pociski uderzając w ziemię tworzą ogromne leje.
16.07Załodze doskwiera brak gotowanego pożywienia. Pozostały suchary, konserwy i małe ilości napoi.
21.48W nocy ostrzał został przerwany.

5.09.1939

03.00Na wartownię przybył Baran, wyczerpany zarówno psychicznie jak i fizycznie. Wszyscy obrońcy są zmęczeni.
09.00Zaczyna się ostrzał Westerplatte z baterii polowej ciężkich haubic. Znaczne uszkodzenie koszar.
09.58Pocisk z moździerza utkwił w ziemi... Zameryka cofa twarz, ale mimo to zostaje uderzony odłamkiem w głowę i traci przytomność.
10.45Ostrzał ustaje...
16.35Znowu strzelali, tym razem moździerze. Kilku rannych, straty w sprzęcie.
17.45Kpt. Słaby operuje por. Pająka w warunkach polowych.
21.00Major Sucharski zwołuje odprawę oficerów i podoficerów podczas której informuje ich o ciężkiej sytuacji.
22.00Kłótnia o kapitulację, Sucharski chce się poddać, kpt. Dąbrowski walczyć dalej
22.13Dąbrowski opuszcza odprawę przed jej zakończeniem, brak ostatecznej decyzji o dalszych losach jednostki.

6.09.1939

03.10Niemcy próbowali nas podpalić. Wysłali w naszą stronę cysternę z benzolem. Na szczęście wybucha się przed osiągnięciem celu.
09.00Zaczyna się pojedynczy ostrzał Westerplatte przez moździerze SS.
09.10Koszary znajdują się w pierścieniu spadających pocisków.
09.37Do członków załogi Westerplatte dochodzą wiadomości, iż prawie połowa Polski jest w rękach niemieckich....Nie ma łączności z dowództwem Helu.
10.00Ostrzał zakończony. Uniknęliśmy pełnych trafień, ale jednak następuje dalsze nadwyrężenie ścian w budynku koszarowym.
10.40Rozkaz rozkręcenia torów, żeby znowu nie próbowali z wagonami:
11.13 Westerplatte nadaje wciąż sygnały S.O.S.
12.10Ucichły odgłosy walk z Tczewa, rośnie wśród załogi poczucie osamotnienia:..
13.12Kolejna próba podpalenia Westerplatte tym razem miotaczami ognia.
13.32Znowu im się nie udało, pod wpływem ognia wojska niemieckie musiały się wycofać.
15.45Dwie cysterny jadą w naszą stronę, znowu chcą nas spalić.
15.46Drezyna zbliża się na odległość 50 m, żołnierze z Westerplatte bombardują pociskami z działek i CKM-u, drezyna wywraca się i płonie....
21.00Major Sucharski zwołuje ponownie oficerów i proponuje im przerwanie walk
21.30Coraz więcej oficerów przychyla się do zdania Sucharskiego

7.09.1939

06.08Huraganowy ogień artylerii, ostrzał betonowych bunkrów, wygląda tak jakby Niemcy użyli wszystkich posiadanych środków ogniowych celem zniszczenia nas...
06.12Trela widzi, że Czywil zaciął się RKM
06.13Trela oddaje kilka próbnych serii z RKM-u, po czym oddaje go Czywil wskazując mu miejsce gdzie Niemcy zaciągają stanowisko CKM.
06.15Nagle kula trafia Czywila w policzek , wychodząc z tyłu głowy poniżej ucha, straszny krzyk i pełno krwi...Ranny wije się z bólu.
06.17Trela zakłada rannemu prowizoryczny opatrunek...
06.20Ogień zostaje wstrzymany... Zapada cisza...
07.10Ponowny ostrzał tym razem ostrzeliwane są korony drzew z moździerzy i KM-ów.
07.14Ogień wstrzymany.
07.27Niestety Czywil nie dał rady, zmarł w wyniku odniesionych ran.
07.35Major Sucharski zwołuje w świetlicy odprawę. Wszyscy ubrani w mundury polowem wycieńczeni siedmiodniową walką.
07.50Podczas odprawy zostaje podjęta decyzja o kapitulacji, wielu paru oficerów się temu sprzeciwia, jednak postanowienie Sucharskiego jest nieodwołalne.
08.00Gońcy od majora zostali rozesłani celem poinformowania żołnierzy o kapitulacji.
08.06Bieniasz daje rozkaz, aby CKMy rozkręcić an części i wyrzucić do morza, granaty i amunicję zakopać w ziemi.
08.11Uczucie przegranej i rezygnacji coraz bardziej się pogłębia:...
09.50Wywieszamy białe flagi oznaczające kapitulację.....
09.51Mamy dwie godziny na przygotowanie siebie do niewoli...
10.01Wynosimy rannych na powietrze, porządkujemy swój wygląd, golimy się... Chowamy poległych..
10.40Zbiórka w koszarach czekamy na przybycie ściągniętych obrońców z wartowni, placówek i punktów oporu.
10.41Major Sucharski oddaje Hołd Poległym i oznajmia kapitulację. Na pytanie "Co będzie z nami?" odpowiada "Idziemy do niewoli jako jeńcy wojenni".
11.01Spoglądamy z żalem i smutkiem na koszary.
11.11Nadchodzą żołnierze niemieccy, trzęsą się ze strachu: Jeden z nich potknął się i przewrócił...
11.13Podtrzymywani, w czwórkach ruszyliśmy do Kanału. Na kanale widać moc niemieckich motorówek uzbrojonych w KM, a po przeciwnej stronie pełno gapiów cywilnych... Słychać okrzyki w języku polskim i niemieckim... To już koniec...

O ile wszystkie przedstawione w relacji wydarzenia związane z atakiem na Westerplatte są autentyczne, to godziny ich wystąpienia należy traktować orientacyjnie. Obrońcy w większości opisywali swoje przeżycia dopiero po wojnie i w związku z tym, nie pamiętali kiedy dokładnie wydarzenia miało miejsce. Do tego część wspomnień jest ze sobą sprzeczna. Przy opracowywaniu czasu wydarzeń materiału niezwykle pomocny okazał się dziennik pokładowy pancernika Schleswig-Holstein, który był spisywany na bieżąco podczas ataku.

Przy opracowywaniu tej relacji korzystaliśmy z następujących źródeł:

EOF; ?> Westerplatte - obrona Westerplatte 'na Ĺźywo'

Westerplatte.pl - Wojskowa Składnica Transportowa