Westerplatte.pl - Wojskowa Składnica Transportowa

Owiana legend±
Historia Wartowni nr 1 na Westerplatte

Wzbogacanie wyposa¿enia Izby Pamiêci Narodowej

Wartownia z dnia na dzieñ piêknia³a i by³a wyposa¿ana w dodatkowe elementy.

M³odzi, a nawet ci najm³odsi zwiedzaj±cy, po wej¶ciu do tego ma³ego budynku natychmiast zdejmuj± czapki z g³ów, powa¿niej± i w skupieniu ws³uchuj± siê w s³owa p³yn±ce z ta¶my magnetofonowej. Nawet najbardziej liczna gromada milknie, kiedy o heroicznym boju na Westerplatte zaczynaj± opowiadaæ przewodnicy - oczywi¶cie westerplatczycy - mat Franciszek Bartoszak, mat Bernard Rygielski i strzelec Wiktor Ciereszko*.

Stocznia Pó³nocna im. Bohaterów Westerplatte wykona³a na zlecenie Zespo³u, z pieniêdzy uzyskanych drog± publicznej zbiórki, odlewy siedmiu p³askorze¼b, które stanowiæ mia³y element dekoracyjny w wartowni.

Gdañska Stocznia Remontowa wykona³a podstawê do ckm (wzór 30), 14 uchwytów do kbk i siatkê ochronn± na w³az do podpiwniczenia. Ckm 14 i krótkie karabiny mausery zosta³y nam przekazane przez Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

Zarz±d Portu Gdañsk zainstalowa³ w wartowni aparat telefoniczny, pod³±czony do centrali telefonicznej przedsiêbiorstwa. W uzasadnieniu okre¶lone by³y przyczyny konieczno¶ci zainstalowania telefonu. W okresie turystycznym przez Miejsce Pamiêci Narodowej przewija³o siê oko³o miliona zwiedzaj±cych i ze wzglêdów zarówno organizacyjnych, jak i bezpieczeñstwa (ewentualne wypadki, nag³e zachorowania), telefon sta³ siê niezbêdny.

Zak³ad Energetyczny - Rejon Gdañsk, po zakupieniu przez nas pieców ogrzewczych, za³o¿y³ licznik dwutaryfowy.

Drukarnia Gdañskiego Wydawnictwa Prasowego wykona³a wed³ug za³±czonych wzorów cynkowe tabliczki do eksponatów z wytrawionym czarno nadrukiem.

Od ¿yj±cych westerplatczyków i od rodzin ju¿ nie¿yj±cych zosta³y zebrane zdjêcia, dokumenty, grafika obozowa i poczta oflagowa. Ksiêga pami±tkowa zape³nia³a siê wpisami. Westerplatczycy - ¶wiadkowie historii - oprowadzali zwiedzaj±cych po wnêtrzu wartowni, która ponownie zaczê³a ¿yæ...*. Ale ¿eby ¿yæ nadal, musia³a na siebie zarabiaæ, poniewa¿ w³adze miasta nie dysponowa³y ¿adnym funduszem, który móg³by pomóc w jej utrzymaniu. Pieni±dze by³y potrzebne na op³acenie nocnych dy¿urów, zakup ¶rodków czysto¶ci i dalsze wyposa¿anie wnêtrz.

Staraniem Zespo³u 17 lipca 1975 roku w wartowni nr l zosta³a wmontowana w beton ³uska z pocisku, przerobiona na skarbonkê, z przeznaczeniem na ewentualne datki sk³adane przez zwiedzaj±cych. £uskê zaopatrzono w zaplombowane i zalakowane zamkniêcie, a fundusze w koñcu sezonu podsumowywano komisyjnie i sk³adano na konto Zarz±du Ko³a ZBoWiD w Nowym Porcie w PKO. Nad t± skarbonk± umieszczono tabliczkê nastêpuj±cej tre¶ci: "Spo³eczny Zespó³ Odbudowy Wartowni nr l dziêkuje za pomoc w realizacji programu Izby Pamiêci Narodowej". Z pierwszych wp³ywów zakupiono tablicê mosiê¿n± z wyrytym na niej tekstem nastêpuj±cej tre¶ci:

"Tutaj we wrze¶niu 1939 roku przez siedem dni i sze¶æ nocy prowadzi³a walkê jej za³oga pod dowództwem chor±¿ego Jana Gryczmana i plutonowego Piotra Budera broni±c skrawka gdañskiej ziemi przeciw hitlerowskim atakom z l±du, morza i powietrza, broni±c naszych praw do Gdañska. W tych murach znale¼li schronienie w dniu l wrze¶nia obroñcy polowej placówki 'Prom', po ciê¿kim, wielogodzinnym boju i odparciu dwóch wielkich nataræ niemieckich. Tutaj w walce odnosili rany i ginêli jej obroñcy. Wartownia, kluczowy obiekt obrony Westerplatte na odcinku 'Wschód', sta³a we wrze¶niowych dniach w miejscu odleg³ym st±d o 80 metrów, po³o¿onym bli¿ej kana³u portowego. Przeniesiona w roku 1967 na obecne miejsce, odbudowana zosta³a i przywrócona do swego pierwotnego kszta³tu w roku 1974, spo³ecznym trudem, z inicjatywy Gdañskiego ZBoWiD-u. Cze¶æ pamiêci Jej Obroñców!".

W roku 1976 nast±pi³o znacznie o¿ywienie dzia³alno¶ci spo³ecznej na rzecz wartowni nr l. Miêdzy innymi uczennice klasy II Zasadniczej Szko³y Odzie¿owej - Maria Pacholska, Anna Wendt i Anna Wróblewska z Zespo³u Szkó³ Zawodowych nr l Liceum Ekonomicznego Polskiej Macierzy Szkolnej w Gdañsku podjê³y d³ugoterminowe zobowi±zanie opieki nad wartowni± nr l w zakresie utrzymania w niej porz±dku i czysto¶ci.

W miarê up³ywu czasu przybywa³o eksponatów, zdjêæ archiwalnych i pami±tek po westerplatczykach. Wobec takiego stanu rzeczy trzeba by³o zatroszczyæ siê o dodatkowe ekspozycyjne gabloty. Z pomoc± po¶pieszy³a Stocznia im. Lenina. Po przedstawieniu projektu, który w czynie spo³ecznym sporz±dzi³a in¿ynier architekt Barbara Berezowska, matka chrzestna m. s. "Profesor Mierzejewski", zosta³ wykonany przez Stoczniê stó³-gablota umieszczony w wartowni.

Szczep harcerski im. Obroñców Poczty Polskiej przy Zespole Szkó³ £±czno¶ci w Gdañsku sprawowa³ opiekê nad urz±dzeniami nag³a¶niaj±cymi znajduj±cymi siê w pomieszczeniu wartowni. W³a¶nie te urz±dzenia nag³a¶niaj±ce odegra³y wielk± rolê patriotyczn± i propagandow± w pó¼niejszym okresie.

Polski Zwi±zek Krótkofalowców w Gdañsku podczas obchodów czterdziestolecia wybuchu drugiej wojny ¶wiatowej i obrony Westerplatte w Gdañsku uruchomi³ w wartowni specjaln± radiostacjê krótkofalow± pod okoliczno¶ciowym znakiem wywo³awczym SQÆOW, która pracowa³a na wszystkich falach UKF, jednocze¶nie na dwu nadajnikach, telegrafi± i foni± (SSB), u¿ywaj±c specjalnych anten, zapewniaj±cych po³±czenia z najdalszymi krajami na ¶wiecie. Pracê rozpoczêto l wrze¶nia 1979 roku o godzinie 4.30 a zakoñczono 7 wrze¶nia o godzinie 10.00, tyle czasu bowiem broni³a siê za³oga Westerplatte w 1939 roku. Pracuj±c na radiostacji krótkofalowcy nawi±zali 4125 ³±czno¶ci z 92 krajami ¶wiata.

W trakcie ³±czno¶ci operatorzy wyja¶niali, dlaczego radiostacja u¿ywa specjalnego znaku wywo³awczego i pracuje z wartowni na Westerplatte. Bardzo wielu operatorów stacji nawi±zuj±cych ³±czno¶æ wiedzia³o, co oznacza Westerplatte i co tam przed 40 laty siê dzia³o. Przesy³ali pozdrowienia, gratulacje oraz ¿yczenia zawieraj±ce w trzech s³owach: nigdy wiêcej wojny - najgorêtsze ludzkie pragnienie pokoju na ¶wiecie. Ka¿da ³±czno¶æ by³a kwitowana specjaln± kart± OSL, na której oprócz danych dotycz±cych dnia i godziny nawi±zania ³±czno¶ci znajdowa³ siê tekst w jêzyku angielskim, opisuj±cy obronê Westerplatte w 1939 roku. Praca radiostacji spe³ni³a swój cel patriotyczno-propagandowy, bowiem zainteresowanie w ¶wiecie przeros³o oczekiwania.